Waarom renovatie?
Een gebouw is nooit echt af; het kan altijd opnieuw worden aangepast en getransformeerd om een nieuwe vorm of functie aan te nemen. Hergebruik en opwaarderen van architectuur is in de loop van de geschiedenis een gangbare praktijk geweest en heeft in veel gevallen geleid tot het behoud van een groot deel van ons huidige culturele erfgoed.
Dit merken we bijvoorbeeld in veel van onze middeleeuwse kerken, die verschillende uitbreidingsfasen hebben ondergaan naarmate de gemeenschappen in de loop van de tijd steeds groter werden. Vandaag de dag vertonen deze structuren een reeks collages, deels Romaans, deels Gotisch, deels Barok, waar elke laag een stukje herinnering aan de tijd en de mensen die eraan hebben bijgedragen, in zich draagt.
"Gebouwen ondergaan veranderingen omdat de maatschappij niet stilstaat."
- Onvoltooid verleden, Vlaams Architectuurinstituut
De laatste tijd zijn er een aantal ecologische en sociale kwesties die ons ertoe aanzetten om onze gebouwde omgeving opnieuw te heroverwegen en te transformeren. Onze dichtbevolkte en verstopte steden moeten bevrijd worden zonder extra vrije ruimte in te nemen. Een van de manieren om "meer te doen in minder ruimte" is dan ook door middel van stedelijke herontwikkeling, een proces dat bepaald wordt door de bestaande architectuur.
Herontwikkeling/herontwikkeling - Nieuwbouw op een locatie die reeds bestaande toepassingen heeft of renovatie van bestaande toepassingen op een locatie. Herontwikkeling is over het algemeen een strategie om verwoeste stedelijke gebieden te rehabiliteren door middel van renovatie.
- Glossary of Land Use and Planning Terms, The Institute for Local Government
Voor België, een land dat in de moderne tijd een snelle groei heeft gekend, bestaat het huidige gebouwenbestand grotendeels uit naoorlogse betonnen structuren. Gefocust op functionaliteit en snelle, goedkope constructie werden deze appartementenblokken ontworpen met weinig aandacht voor de impact op hun omgeving en de duurzaamheid van de constructie. Tientallen jaren later is er, gehaast door de verslechterende staat van deze gebouwen, een debat ontstaan over hun toekomstige behandeling: sloop of renovatie?
Door zich te richten op het maximaliseren van de rentabiliteit, hebben veel ontwikkelaars deze gebouwen als "overbodig" beschouwd. Hoewel sommige gebouwen echt niet meer te repareren zijn, kunnen veel gebouwen nog steeds een toekomstige waarde hebben, als ze met succes gemoderniseerd worden. Daarom is een professioneel diepgaand onderzoek van cruciaal belang om het werkelijke potentieel van deze verouderde constructies te bepalen.
In tegenstelling tot complete sloop- en nieuwbouwprojecten vereist een transformatieproces een aanzienlijk kleinere financiële input en een kortere tijdspanne. Op deze manier kunnen eigenaren de kwaliteit en veiligheid van hun woningen verbeteren zonder dat zij externe investeerders hoeven te betrekken. Bovendien zou de ingreep zijn waarde op lange termijn bewijzen, waardoor de onderhoudskosten en het energieverbruik in de komende jaren zouden dalen. Renovaties genereren ook aanzienlijk minder afval en CO2-uitstoot dan het verbouwingsproces, wat leidt tot een meer ecologische keuze voor stedelijke ontwikkeling.
Hoewel het kleine elementen in het stedelijk weefsel zijn, dragen de appartementenwoningen ook hun eigen microgeschiedenis, die van belang is voor de opbouw van een gemeenschapscultuur. Net zoals volledige sloop een proces is van wissen en opnieuw beginnen, is herontwikkeling een proces van organische stedelijke groei dat de kracht heeft om de generaties van het heden met die van de toekomst te verbinden.